Czym jest modlitwa?

O ile, jak zapewniają święci ojcowie, życie duchowe jest nauką nauk, to modlitwa jest elementarzem tej nauki. Jeżeli życie duchowe nazwiemy sztuką sztuk, to modlitwa jest jej podstawą.
Nie sposób nawet wyobrazić sobie życia duchowego bez systematycznej modlitwy, bo życie nasze staje się duchowym gdy wypełnia je łaska Ducha Świętego. Łaskę zaś Bóg daje pokornym.
Kto jest pokorny, niech po rozpoznaniu i wyznaniu swojej grzeszności i swojej słabości, najpierw zwróci się, za pośrednictwem modlitwy, do Boga, prosząc Go o wszystko. Niech prosi, aby Bóg zesłał mu nastawienie duchowe, pozwalające zwracać się do Siebie z prośbami, aby sam Bóg nauczył go kochać Boga.

Z rozdziału: Prolog

* * *

1. Święty Jan Klimak

Modlitwa jest dziełem Aniołów, pokarmem zastępów bezcielesnych, przyszłą radością, pracą bez końca, źródłem cnót, zaproszeniem do wzięcia darów łaski, niejawnym objawieniem Bożym, rozkoszą duszy, oświeceniem umysłu, siekierą odcinającą desperację, potwierdzeniem nadziei, usprawiedliwieniem cierpienia, bogactwem mnichów, skarbem ascetów, pomniejszeniem gniewu, zwierciadłem, ukazującym rozwój duchowy, określeniem miary, oznaką duchowej chwały człowieka. Modlitwa, dla tego, kto modli się rzeczywiście - jest sądem i określeniem, sędziowską katedrą Boga, poprzedzającą przyszły Sąd Ostateczny.   

3. Święty Jan Złotousty

Nie ma niczego silniejszego od modlitwy, lub równego jej pod względem siły. W wyniku modlitwy ten, kto modli się jak należy, przestaje zależeć od doczesnych spraw: jeżeli nawet zakipi w nim gniew, to łatwo odpuści; jeśli wybuchnie żądza - żądza zgaśnie; jeśli zaś przystąpi do niego zawiść, to z łatwością zostanie odegnana.
Kto może modlić się w doskonałym skupieniu, nie rozmyślając o niczym postronnym, ten będąc nawet bardzo biednym, stanie się bogatszym od kogokolwiek. I na odwrót, kto utracił modlitwę, ten nawet siedząc na tronie królewskim, będzie biedniejszy od innych.
Czyż nie był królem Achab i czyż nie władał obfitością bogactw? Gdy jednak stracił modlitwę, szukał proroka Eliasza, by ten mu pomógł: szukał człowieka, który nie miał ani domu, ani odzieży, miał tylko owczą skórę. Można byłoby zapytać: "Jak to się stało, że ty, który masz tyle skarbców, napełnionych wszelkimi dobrami, prosisz o jałmużnę tego, kto nie ma nic?" - "Cóż mam począć ze skarbcami - odrzekłby król - jeżeli on swoją modlitwą zamknął niebo, a wszystko, co mam, stało mi się niepotrzebne?" Czy widzisz teraz, że Eliasz jest bogatszy od króla?
I dopóki Eliasz milczał i nie modlił się o deszcz, król z całym swoim wojskiem pozostawał w wielkiej biedzie. [...]


9. Śwęty Sylwian z Atosu

Gdy kochasz jakiegoś człowieka, chcesz go widzieć, rozmawiać z nim, być z nim razem. A jak mógłbyś kochać Boga bez modlitwy?
Dowiedziałem się, że modlić się jest łatwo, jeżeli pomaga nam łaska Boża. Bóg kocha nas bardziej niż wszystko i dzięki modlitwie czyni nas godnymi, byśmy rozmawiali z Nim, kajali się i wychwalali Go. Nie potrafię opisać, jak bardzo kocha nas Bóg. Miłość tę poznaje się przez Ducha Świętego, a dusza modlącego się człowieka zna Ducha Świętego. Ten, kto miłuje Boga, zawsze Go widzi, a pamięć o Bogu rodzi modlitwę. Jeśli nie będziesz wspominać Boga, to i nie będziesz się modlił, a bez modlitwy nie będziesz przebywał w miłości Bożej, bowiem to dzięki modlitwie przychodzi łaska Ducha Świętego.

Z rozdziału:
POTRZEBA MODLITWY
Wyróżniające cechy modlitwy

* * *

Z prawosławnej książeczki:

MISTERIUM MODLITWY
Przewodnik zmagań duchowych